FAMILIARISE YOURSELF WITH
SANSKRIT
SANSKRIT
LESSON –10
We shall look into the vibhakti forms taken by nouns
in the neuter gender ( नपुंसकलिङ्गः)
in the neuter gender ( नपुंसकलिङ्गः)
अकारान्त नपुंसकलिङ्गशब्दः वन (forest)
Case Singular dual
plural
plural
प्रथमा वनम् वने वनानि
द्वितीया वनम् वने वनानि
तृतीया वनेन वनाभ्याम् वनैः
चतुर्थी वनाय वनाभ्याम् वनेभ्यः
पञ्चमी वनात् वनाभ्याम् वनेभ्यः
षष्ठी वनस्य वनयोः वनानाम्
सप्तमी वने वनयोः वनेषु
सम्बोधना वन वने वनानि
Note: Except in प्रथमा, द्वितीया and सम्बोधना the forms are derived as in the
above example
A list of nouns of neuter gender ending with ’अ’ is given in the annexure to this lesson.
We have looked at the forms taken by roots of verbs in
the present, future and past tenses. In
addition to these the roots of verbs change forms to indicate Imperative mood (आज्ञार्थकः), potential mood (विध्यर्थकः) conditional past (क्रियातिपत्त्यर्थकः)
the present, future and past tenses. In
addition to these the roots of verbs change forms to indicate Imperative mood (आज्ञार्थकः), potential mood (विध्यर्थकः) conditional past (क्रियातिपत्त्यर्थकः)
Imperative mood
Singular
Dual Plural
to read (1.P) 3rd person पठतु पठताम् पठन्तु
Dual Plural
to read (1.P) 3rd person पठतु पठताम् पठन्तु
2nd
person पठ पठतम् पठत
person पठ पठतम् पठत
1st person पठानि पठाव पठाम
अस् to
be(2.P) 3rd
person अस्तु स्ताम् सन्तु
be(2.P) 3rd
person अस्तु स्ताम् सन्तु
2nd
person एधि स्तम् स्त
person एधि स्तम् स्त
1st person
असानि असाव असाम
असानि असाव असाम
वद् to
speak (1.P) वदतु वदताम् वदन्तु; वद वदतम् वदत; वदानि वदाव वदाम
speak (1.P) वदतु वदताम् वदन्तु; वद वदतम् वदत; वदानि वदाव वदाम
गम् to
go(1.P) गच्छतु गच्छताम् गच्छन्तु; गच्छ गच्छतम् गच्छत; गच्छानि गच्छाव गच्छाम
go(1.P) गच्छतु गच्छताम् गच्छन्तु; गच्छ गच्छतम् गच्छत; गच्छानि गच्छाव गच्छाम
स्था to
stay (1.P) तिष्ठतु तिष्ठताम् तिष्ठन्तु; तिष्ठ तिष्ठतम् तिष्ठत; तिष्ठानि तिष्ठाव तिष्ठाम
stay (1.P) तिष्ठतु तिष्ठताम् तिष्ठन्तु; तिष्ठ तिष्ठतम् तिष्ठत; तिष्ठानि तिष्ठाव तिष्ठाम
दा to
give (3.U) ददातु दत्ताम्
ददतु; देहि दत्तम् दत्त; ददानि ददाव ददाम
give (3.U) ददातु दत्ताम्
ददतु; देहि दत्तम् दत्त; ददानि ददाव ददाम
लिख् to
wrie(6.P) लिखतु लिखताम् लिखन्तु; लिख लिखतम् लिखत; लिखानि लिखाव लिखाम
wrie(6.P) लिखतु लिखताम् लिखन्तु; लिख लिखतम् लिखत; लिखानि लिखाव लिखाम
भू to
be(1.P) भवतु भवताम् भवन्तु; भव भवतम् भवत; भवानि भवाव भवाम
be(1.P) भवतु भवताम् भवन्तु; भव भवतम् भवत; भवानि भवाव भवाम
Potential mood (विध्यर्तकः)
पठ् to read (1.P) पठेत् पठेताम् पठेयुः पठेः पठेतम् पठेत; पठेयम् पठेव पठेम
अस् to
be(2.P) स्यात् स्याताम् स्युः; स्याः स्यातम् स्यात; स्याम् स्याव स्याम
be(2.P) स्यात् स्याताम् स्युः; स्याः स्यातम् स्यात; स्याम् स्याव स्याम
वद् to
speak (1.P) वदेत् वदेताम् वदेयुः वदेः वदेतम् वदेत; वदेयम् वदेव वदेम
speak (1.P) वदेत् वदेताम् वदेयुः वदेः वदेतम् वदेत; वदेयम् वदेव वदेम
गम् to
go(1.P) गच्छेत् गच्छेताम्
गच्छेयुः; गच्छेः गच्छेतम् गच्छेत; गच्छेयम् गच्छेव गच्छेम
go(1.P) गच्छेत् गच्छेताम्
गच्छेयुः; गच्छेः गच्छेतम् गच्छेत; गच्छेयम् गच्छेव गच्छेम
स्था to
stay (1.P) तिष्ठेत् तिष्ठेताम् तिष्ठेयुः; तिष्ठेः तिष्ठेतम् तिष्ठेत; तिष्ठेयम् तिष्ठेव तिष्ठेम
stay (1.P) तिष्ठेत् तिष्ठेताम् तिष्ठेयुः; तिष्ठेः तिष्ठेतम् तिष्ठेत; तिष्ठेयम् तिष्ठेव तिष्ठेम
Conditional past
क्रियातिपत्त्यर्थकः)
क्रियातिपत्त्यर्थकः)
पठ् to
read (1.P) अपठिष्यत् अपठिष्यताम् अपठिष्यन्
read (1.P) अपठिष्यत् अपठिष्यताम् अपठिष्यन्
अपठिष्यः
अपठिष्यतम् अपठिष्यत
अपठिष्यतम् अपठिष्यत
अपठिष्यम् अपठिष्याव
अपठिष्याम
अपठिष्याम
वद् to
speak (1.P) अवदिष्यत् अवदिष्यताम्
अवदिष्यन्
speak (1.P) अवदिष्यत् अवदिष्यताम्
अवदिष्यन्
अवदिष्यः अवदिष्यतम् अवदि‘ष्यत
अवदिष्यम्
अवदिष्याव
अवदिष्याम
अवदिष्याव
अवदिष्याम
इष् to wish (6.P)
ऐषिष्यत्
ऐषिष्यताम्
ऐषिष्यन्
ऐषिष्यत्
ऐषिष्यताम्
ऐषिष्यन्
ऐषिष्यः ऐषिष्यतम्
ऐषिष्यत
ऐषिष्यत
ऐषिष्यम्
ऐषिष्याव
ऐषिष्याम
ऐषिष्याव
ऐषिष्याम